leestijd: 6 minuten

Niet het zoveelste boek over veranderen dat je met een leeg gevoel achterlaat, maar een exemplaar dat ik met plezier uitlas. Een aanrader voor mensen die energie krijgen van handvaten en geen tijd/goesting hebben voor een vuistdik boek over hét model. 

In de categorie “banale titels van zelfhulpboeken” is dit mijn kandidaat voor de shortlist. Twee zaken triggerden mij om verder te geraken dan een afwijzende streling van de kaft: de auteur is Global Human Capital Leader bij een big5 consultancy bureau en alumnus aan mijn universiteit (waar #hetdenkenzichnietonderwerpt). Als dit triviaal overkomt als argumenten: ga na waarom je je laatste boek hebt gekocht of waarom je op kandidaat x hebt gestemd bij een verkiezing.

Welkom terug. Yves schetst 6 stadia van verandering aan de hand van de vraag naar het waarom, het hoe en het wat inzake veranderen (alle wegen leiden dus naar de Golden Circle van Simon Sinek). Alles begint met weten waarom en wie dat dan moet in gang steken en dragen. In deze fase bevind je je op 40.000 voet en je ziet een abstract doel, iets in het genre van “ik wil de wereld verbeteren”. Leiders beginnen dan uit te vissen of ze samen mee zijn, de timing goed zit en het idee wel steek houdt. De auteur waarschuwt ons bv. voor de valkuil van het pilootproject: meestal te kleinschalig om de uitrol over aan ganse organisatie correct in te kunnen schatten.

In de hoe fase bekijk je vanop 20.000 voet de wereld. Tijd om een campagne te plannen en te personaliseren, bv. door een netwerkanalyse te maken van je organisatie: wie staat in contact met wie en kan beïnvloeden? Het vereist heel wat kennis over weerstand als (normaal) menselijk gedrag om door deze fase te geraken.  Fans van nudging: begin alvast te glunderen. Maar ook werken via de klassiekers (batôn oucarotte) of uitvinden wat mensen vertrouwen en angst bezorgt komen aan de orde. Hij pleit vóór sturing maar tégen manipulatie, waarbij misbruik van mensen de rode lijn vormt. Hij wijst terecht naar interculturele aspecten, ik neem aan dat de auteur het WEIRD-concept kent: naar de wereld kijken als Westerse, opgeleide, rijke, geïndustrialiseerde democraten en niet beseffen dat we een minderheid zijn.  Hij geeft ook bruikbare tips zoals: breng slecht nieuws vroeg in de ochtend, niet op vrijdagnamiddag (check).

In de wat fase zit je op één voet van de grond en ga je landen. Ooit leerde ik dat een klein vliegtuig eigenlijk uit de lucht “valt” bij die laatste seconden (het is veel complexer, probeer het niet met een Airbus en ik weid onnodig uit).  Die grond, dat zijn patronen/gewoontes. Belangrijk element: het moet plezant blijven maar wees voorzichtig met enthousiasme: mislukking creëert extra weerstand bij de volgende verandering. Hij pleit ook voor veel autonomie bij verandering in deze fase. Als je bv. moet besparen, dan kan je best elke afdeling een duidelik doel voor ogen stellen maar ze zelf laten beslissen over de concrete invulling. De gedragsverandering moet evolueren van aangeleerd naar spontaan. De eerste weken dat ik stopte met mails te sturen in het weekend waren verschrikkelijk: waarom moet ik al die moeite doen? Tenslotte pleit hij om van de verandering een merk te maken, met een naam en een logo.

Op het einde waarschuwt Yves voor het zeer herkenbare kraaienmanagement: er klapt iemand in de handen en alle kraaien gaan op een andere tak zitten.

Het geheim van verandering? Zoek zelf de beste aanpak om vooruit te gaan, maar besef dat Zekerheid niet je reisgezel is.  Er is geen enkel model dan een sluitend wetenschappelijke basis biedt. Beschouw ze dus als inspiratie maar blijf zeer kritisch over de claims van de bedenkers (zeker als er een business model acher zit van acreditaties en opleidingen).  De auteur houdt bv. ab-so-luut niet van Kotter (8 steps) of Prosci (ADKAR, “een lege heilige graal”). Maar dweept wel met Kahneman die uitlegt dat een mens alleen maar kan overleven door én zonder veel nadenken kort door de bocht te gaan én na te denken. Een volgende boekrecensie van Lemon8 gaat over het rationele brein dat wellicht zou ontploffen als een ei in een microgolf.

There is nothing more difficult to manage, or more doubtful of success, or more dangerous to handle than to take the lead in introducing a new order of things.  Niccolo Macchiavelli 1532.

Als vader van 6 kinderen in een nieuw samengesteld gezin én manager is deze tegenstelling tussen eenvoud en hard werk van trial&error dagelijkse kost: vanuit de veiligheid van de status quo een groep(je) doen bewegen naar een onzeker doel. Dit boek helpt en is een aanrader voor iedereen die twijfelt of zij/hij/… goed bezig is.

Zeker lezen als

• je houvast wil in de wereld van change management, met genoeg wegwijzers om zelf op ontdekking te gaan
• je houdt van trivia, zoals de oorspong van het burning platform als metafoor (denk aan olie)

Laten liggen want

• je bent een aanhanger van strikt evidence-based HR/management in haar puurste vorm (iedereen met DNA van Patrick Vermeeren bv.)
• je haat verwijzingen naar gezelschapsspellen.

Interessante doordenkers:

1. Van wrijving komt glans.
2. Leiders maken het verschil omdat ze de moed hebben beslissingen te nemen bij onvolledige informatie.
3. Kinderen die gekweekt zijn om te zoeken naar oplossingen, halen er voldoening uit. Dat is het verschil tussen growth mindset en fixed mindset.
4. Pas op met beeldspraak, bv. van een rups naar een vlinder = twee beledigingen in één zin: je bent een rups en ik zal je mooi maken.
5. Geef je spelregels mee of geef je voorschriften? Of een mix?